'Betrek klimaatinvesteerders bij nationale klimaatplannen'

Overheden wereldwijd werken aan nieuwe plannen om de uitstoot tot 2035 te verminderen. Maar aan de vooravond van de COP29-klimaattop in Bakoe vragen institutionele beleggers om meer duidelijkheid over investeringsmogelijkheden binnen deze strategieën. Naast het beperken van emissies, moeten landen de kansen op financiering voor decarbonisatie-projecten zichtbaar maken voor investeerders, schrijft Bloomberg Green. Dat is met name van belang om de dreigende investeringstekorten voor hernieuwbare energie tegen te kunnen gaan blijkt uit een analyse van ABN AMRO bank. Grote Nederlandse pensioenfondsen vroegen al eerder dit jaar om stabiel overheidsbeleid voor de energietransitie om investeringen te kunnen doen in onder meer windenergieprojecten.

"Door te investeren in windenergie op de Noordzee, willen we bijdragen aan voldoende en duurzaam opgewekte energie voor iedereen in Nederland. Nu én straks."

Nederlandse investeringen blijven achter

Volgens de doelstellingen van de Nederlandse regering moeten de emissies van de energiesector in 2030 met ongeveer 72% zijn gedaald. Daarom is het noodzakelijk dat de elektriciteitsmarkt overschakelt op hernieuwbare energiebronnen. ABN AMRO analyseerde eerder dit jaar in hoeverre loopt Nederland achter op de vereiste investeringen.

De analyse geeft aan dat, op basis van de meest recente investeringsplannen van bedrijven, de Nederlandse 2030-doelstellingen voor wind en zon niet zullen worden gehaald.

In termen van geïnstalleerd vermogen schat ABN AMRO in dat 32GW zal worden gefinancierd, maar dit staat tegenover de 45GW die nodig is om de Nederlandse overheidsdoelen te halen. Dit betekent een te verwachten tekort van 13,5 GW aan toegevoegde geïnstalleerde capaciteit.

Stimuleer private financiering

Nu de energieprijzen vanaf de hoogtepunten in 2022 en 2023 zijn gedaald en bedrijven verwachten dat de kosten voor offshore-windenergie hoog zullen blijven, ziet ABN AMRO de winstgevendheid van nieuwe investeringen in gevaar komen Daarom is het cruciaal dat de overheid haar financiële stimulansen versterkt als ze haar winddoelstellingen tegen 2030 wil halen.

De Nederlandse overheid is de eindverantwoordelijke partij voor het creëren van een omgeving die private financiering stimuleert die een belangrijke rol speelt bij het behalen van de 2030-doelstellingen. Dit kan niet alleen via directe steun in de vorm van subsidies stelt ABN AMRO, maar ook door te garanderen dat het beleid efficiënt en snel reageert op knelpunten, zoals de knelpunten die ontstaan door belemmeringen in de regelgeving.

Nationale klimaatbeloften

Met de start van de COP29 klimaattop voor de deur en de toenemende druk op de 200, bij het klimaatakkoord van Parijs betrokken, landen om in februari plannen in te dienen voor het verminderen van uitstoot tot 2025, dringen institutionele beleggers aan op meer details in de klimaatplannen van landen, de zogenoemde NDC's.

Nationally Determined Contributions, of NDC's, zijn de zelfgedefinieerde nationale klimaatbeloften van landen in het kader van de Overeenkomst van Parijs, waarin wordt beschreven wat ze zullen doen om te helpen bij het bereiken van de wereldwijde doelstelling om 1.5 ° C na te streven, zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering en te zorgen voor voldoende financiering om deze inspanningen te ondersteunen.

Kans op kapitaal vergroten

Bij het opstellen van NDC's - vaak moeilijk te doorgronden, met jargon gevulde strategiedocumenten - moeten overheden rekening houden met hun doelgroep, zeggen financiële professionals. Volgens de Institutional Investors Group on Climate Change (IIGCC) moeten NDC's niet alleen de algemene beleidsdoelen bevatten, maar ook aangeven welke sectoren de meeste investeringen nodig hebben en hoe deze fondsen het beste kunnen worden gebruikt. Zo zouden landen hun klimaatstrategie kunnen omvormen tot een "investeerbaar" document, aantrekkelijk voor zowel publieke als private financiering.

Regeringen zouden een NDC moeten zien als een "nationaal transitieplan" dat gedetailleerde beleidsvooruitzichten, duidelijke sectorale trajecten en specifieke investeringsbehoeften omvat, zei Luke Nelson, hoofd internationale duurzaamheid bij JPMorgan Chase & Co. Volgens JPMorgan zou dit beleggers helpen om beter te begrijpen waar en hoe zij kapitaal kunnen toewijzen om klimaatverandering tegen te gaan. Dit omvat bijvoorbeeld investeringen in infrastructuur die helpt bij het aanpassen aan klimaatverandering.

Door duidelijker investeringsstrategieën in hun NDC’s op te nemen schrijft Bloomberg, kunnen landen meer vertrouwen wekken bij beleggers en de kans vergroten dat kapitaal beschikbaar wordt gesteld voor duurzame projecten. Het op deze manier formuleren van klimaatplannen zou ze "nuttiger maken" voor potentiële kapitaalverschaffers, zei hij.

Pensioenfondsen wachten op specifieke voorwaarden

In maart 2024 hebben de grote Nederlandse pensioenfondsen, waaronder ABP en PFZW in een gezamenlijke brief aan de informateurs hun bereidheid uitgesproken om miljarden te investeren in de energietransitie binnen Nederland. Dat zou de weg vrij kunnen maken voor pensioenfondsen om hun financiële kracht effectief in te zetten voor de energietransitie. Echter, voor de daadwerkelijke inzet van deze middelen wachten zij op specifieke voorwaarden en maatregelen van de overheid:

• Ambitieus en consistent overheidsbeleid - De fondsen benadrukken de noodzaak van stabiel en voorspelbaar beleid met duidelijke langetermijndoelen voor de energietransitie. Dit biedt hen de zekerheid die nodig is voor grootschalige investeringen.
• Publiek-private financieringsmogelijkheden - Ze pleiten voor structuren waarin risico's en opbrengsten eerlijk worden verdeeld tussen publieke en private partijen. Dit kan bijvoorbeeld door het opzetten van publiek-private partnerschappen (PPP's) of waarborgstructuren die investeringen aantrekkelijker maken.
• Oprichting van een nationale investeringsinstelling - De pensioenfondsen zien graag een centrale entiteit die de coördinatie en regie voert over investeringen in de energietransitie. Een dergelijke instelling kan dienen als brug tussen overheid en investeerders, en projecten identificeren en structureren die geschikt zijn voor investeringen.

"Wij vragen de overheid daarom [...] een leidende rol te nemen en te houden in het verschaffen van duidelijk meerjarig beleid op de energietransitie en de thema’s: CO₂-beprijzing, groene fiscale maatregelen, en het stimuleren van emissiereductie, hernieuwbare energie en innovaties."