
Datacenters vormen de fysieke ruggengraat van geavanceerde AI-systemen. Door de capaciteit van datacenters in Europa snel te laten groeien kan Europa enige kans maken een leidende rol te spelen in de wereldwijde AI-ontwikkeling, maar dan moeten de investeringen wel hand in hand gaan met meer duurzaamheid en het creëren van extra capaciteit voor de opwek van zonne- en windenergie. Dat stelt Matthias Buck, ex Europa-directeur van de Agora denktanks, in zijn pleidooi aan de Europese Commissie: 'Why Data Centres Should Feature Prominently in the Clean Industrial Deal'.
"De snel groeiende capaciteit van datacenters in Europa is een conditio sine qua non voor Europese bedrijven om enige kans te maken om deel te nemen aan de wereldwijde race om geavanceerde AI-modellen en de integratie van AI-tools op de werkplek."
Datacenters zijn onmisbaar
In zijn pleidooi schetst Mattias Buck allereerst het belang van AI voor Europa. Zonder data centers kunnen geavanceerde AI-modellen, zoals Large Language Models (LLMs), niet bestaan. Deze modellen vergen enorme rekenkracht, die alleen geleverd kan worden door goed uitgeruste datacenters. Het succes van toepassingen zoals ChatGPT en AlphaFold laat zien hoe belangrijk schaal en snelheid zijn voor AI-innovatie.
Toch worden de kansen die worden geboden door het ontwikkelen van AI-capaciteiten in Europa – en het intelligent en doortastend toepassen ervan ten voordele van de Europeanen – volgens Buck zelden belicht, ook al heeft Europa veel te winnen.
Er bestaan zorgen over de impact van datacentra op energiebronnen. Sommigen vrezen dat de extra vraag naar hernieuwbare elektriciteit door exploitanten van datacentra de door elektriciteit veroorzaakte decarbonisatie in andere sectoren (verwarming van woningen, transport) zal vertragen. Er wordt gepleit voor strengere regelgeving op het gebied van energie-efficiëntie en milieubescherming, en er wordt scepsis uitgesproken over partnerschappen tussen technologiebedrijven en ontwikkelaars van kleine modulaire reactoren.
Datacenters vormen de fysieke ruggengraat van geavanceerde AI-systemen, zowel voor hun opleiding als voor het gebruik ervan. De snel groeiende capaciteit van datacenters in Europa is volgens Buck een conditio sine qua non voor Europese bedrijven om enige kans te maken om deel te nemen aan de wereldwijde race om geavanceerde AI-modellen en de integratie van AI-tools op de werkplek.
Europa loopt echter risico achterop te raken als investeringen en vergunningstrajecten niet versneld worden aangepakt stelt Buck.
Opschaling en snelheid
AI-modellen worden steeds groter en krachtiger. Het trainen en inzetten van deze modellen vraagt om data centers met gigantische capaciteit. Momenteel opereren veel Europese data centers in de megawatt-klasse, maar gigawatt-centra zijn binnenkort nodig om concurrerend te blijven.
Vergunningstrajecten voor nieuwe data centers in Europa duren vaak jaren, terwijl de technologische ontwikkelingen razendsnel gaan. In de VS worden projecten zoals de bouw van geavanceerde supercomputers vaak binnen enkele maanden afgerond, een snelheid die Europa moet evenaren om relevant te blijven.
De uitbreiding van data centers leidt tot een hogere elektriciteitsvraag, die naar verwachting zal verdrievoudigen tegen 2030, goed voor ongeveer 5% van Europa’s totale elektriciteitsverbruik. Het is essentieel dat deze groei wordt opgevangen met nieuwe hernieuwbare energiebronnen. Anders dreigt overbelasting van de energienetten en vertraging in andere elektrificatieprojecten.
Om de groei van data centers verantwoord te laten verlopen, moeten volgens Buck concrete stappen worden genomen:
- Efficiënt energiegebruik: Nieuwe regelgeving moet duidelijk maken dat efficiënt energiegebruik prioriteit heeft, zonder investeringen te ontmoedigen. Energie-efficiëntie-indicatoren zijn al verplicht, wat verdere regelgeving voorlopig overbodig maakt.
- Versnelde vergunningstrajecten:
Door flexibele bepalingen in de Net Zero Industry Act kunnen data centers sneller worden goedgekeurd. Dit vereist nauwe samenwerking tussen lidstaten en de Europese Commissie. - Hergebruik van warmte
De warmte die data centers genereren, kan worden hergebruikt. Voorbeelden zijn stadsverwarming in Odense (Denemarken) en de verwarming van het Olympisch zwembad in Parijs. - Betrouwbare stroomvoorziening
Data centers hebben een constante stroomvoorziening nodig. Investeringen in grootschalige batterijopslag en netversterking kunnen dit garanderen. - Extra hernieuwbare energie
Bedrijven die data centers bouwen, kunnen financieel bijdragen aan nieuwe hernieuwbare energieprojecten via het EU Renewable Energy Financing Mechanism. Dit systeem ondersteunt de uitbreiding van zonne- en windenergie om de energievraag duurzaam op te vangen.
De toekomst van AI in Europa
Met de juiste maatregelen kan Europa een wereldleider worden in AI-technologie. Data centers zijn hierin niet slechts een hulpmiddel, maar een fundamenteel onderdeel van Europa’s concurrentiepositie. Door een combinatie van snelheid, schaal en duurzaamheid kan Europa voldoen aan de eisen van een digitale toekomst en tegelijkertijd zijn groene ambities waarmaken.
Het benutten van restwarmte, het versnellen van vergunningen en het inzetten van hernieuwbare energie zijn sleutels tot succes. Zo kan Europa niet alleen technologische vooruitgang boeken, maar ook bijdragen aan een duurzamere wereld, aldus Buck.
Bekijk al het nieuws