Denemarken is dit jaar voorzitter van de North Seas Energy Cooperation (NSEC) – de vereniging van negen landen en de Europese Commissie, die van plan is om tegen 2050 minimaal 300 GW aan offshore windparken in de Noordzee te bouwen. De Deense brancheorganisatie Green Power Denmark ziet een duidelijke visie voor de Noordzee als groene hub van Europa en adviseert de NSEC en de nieuwe Europese Commissie zich in hun komende werkprogramma te richten op concurrerende financieringsmogelijkheden, gestandaardiseerde markten voor windenergie en meer samenwerking op het gebied van de fysieke beveiliging van energie-infrastructuur.
(foto: Vattenfall)
De Noordzee Samenwerking (NSEC)
De Noordzeesamenwerking (North Seas Energy Cooperation (NSEC) is een in 2016 gestartte samenwerking op het gebied van de ontwikkeling van energie en infrastructuur in de Noordzee. Deelnemende landen zijn: België, Nederland, Luxemburg, Ierland, Frankrijk, Noorwegen, Zweden, Duitsland en Denemarken met deelname van de Europese Commissie.
In het afgelopen jaar was Nederland, samen met de Europese Commissie, voorzitter van NSEC. Het Verenigd Koninkrijk was aanwezig als gast.
Tijdens de conferentie in Den Haag in november 2023, overhandigde minister Jetten de Actieagenda aan de nieuwe NSEC-voorzitter Denemarken.
2023
Afgelopen jaar, tijdens het Nederlandse co-voorzitterschap van NSEC, spraken de Noordzeelanden en de Europese Commissie de gezamenlijke ambitie uit dat de Noordzee de grootste bron van duurzame energie in Europa zal worden. De ambitie werd vastgelegd in de ‘Actie Agenda’.
Hiermee ondertekenden Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Luxemburg, Denemarken, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk een verklaring om minimaal 120 GW offshore wind in 2030 en minimaal 300 GW offshore wind in 2050 te garanderen. Als onderdeel van deze ambitie lanceren de NSEC landen een gezamenlijke tenderplanning. De tenderplanning vertaalt de brede ambities van de NSEC-landen naar concrete vooruitgang, met elk jaar ongeveer 15 GW aan veilingen.
De hoe-vraag
Denemarken is voortvarend van start gegaan. In aanloop naar de bijeenkomsten van de Noordzeelanden heeft onder meer een workshop plaatsgevonden van WindEurope met belangrijke spelers in de Europese windturbine-industrie over de vraag hoe Europa de sterke positie in de ontwikkeling, productie en installatie van windtechnologie kan versterken en ondersteunen.
De plaatsvervangend CEO van Green Power Denmark, de belangrijkste Deense branchevereniging op het gebied van hernieuwbare energie, vat de uitdagingen als volgt samen:
"We moeten een gemeenschappelijk Europees industriebeleid eisen dat kan concurreren met de concurrentie van China en de Verenigde Staten. Met name bedrijven in de toeleveringsketen ondervinden steeds meer concurrentie van door de staat gesubsidieerde bedrijven. De Net-Zero Industry Act is een stap in de goede richting, maar vereist een gemeenschappelijke aanpak in alle lidstaten als we de best mogelijke voorwaarden voor de industrie op Europees niveau willen garanderen."
Tegelijkertijd benadrukt Hylleberg de noodzaak van pan-Europese financieringsoplossingen wanneer de soepele staatssteunregels eind 2025 aflopen.
Een van de belangrijkste taken van de Europese Commissie is in zijn ogen ervoor te zorgen dat de EU vermijdt dat er een interne staatssteunwedloop kan ontstaan waarbij de landen met de grootste economische slagkracht winnen.
Harmonisatie van Europese aanbestedingen
De implementatie van de Net Zero Industry Act zal volgens Green Power Denmark tegen 2025 een belangrijk onderwerp zijn voor de windturbine-industrie, aangezien deze zal bepalen welke niet-prijsgerelateerde criteria van toepassing zullen zijn op aanbestedingen en veilingen van hernieuwbare energie in Europa.
Punt van aandacht is de implementatie. Die zal impact hebben op offshore windprojecten in de Noordzee, aangezien de lidstaten die het gebied delen, mogelijk zeer verschillende criteria en vereisten voor aanbestedingen en veilingen in het gebied hebben. In de komende NZIA-wetgeving kan gebeuren dat offshore windprojecten onder andere, of zelfs volledig buiten, bepalingen te vallen, wat kan leiden tot ongelijke eisen voor de bouw van toekomstige windparken in de Noordzeeregio.
Daarom beveelt de Deense branchevereniging de NSEC-landen en de nieuwe Europese Commissie aan om te werken aan meer standaardisatie en transparantie over nationale grenzen en concessiegebieden heen.
"Een gefragmenteerde markt met speciale regels voor de afzonderlijke lidstaten betekent meer kosten en administratieve lasten voor de industrie, die moet navigeren en voldoen aan veel meer verschillende vereisten. Daarom is het belangrijk dat bij de implementatie van NZIA aandacht wordt besteed aan het waarborgen van een gestandaardiseerde benadering van kwalitatieve criteria die van toepassing zijn op alle markten en lidstaten. Dit maakt de bouw van windparken goedkoper, efficiënter en transparanter voor de industrie", aldus Jan Hylleberg.
Veiligheid
Tot slot is veiligheid een agenda waarmee in de samenwerking van de Noordzeelanden meer rekening moet worden gehouden. Green Power Denmark wijst hiervoor op de noodzaak om te zorgen voor een intensievere dialoog met de autoriteiten in de defensiesector.
De EU-lidstaten moeten volgens de brancheorganisatie specifieke eisen stellen over hoe de noodhulp moet reageren als bedrijven dreigingen ondervinden op zee, op het land of in de lucht. En daarnaast moet de Wet Screening Investeringen ervoor zorgen dat vijandige staten geen controle krijgen over kritieke infrastructuur in Europa.
Belangrijke taak
De visie is duidelijk wat betreft Denemarken: de Noordzee wordt een van Europa's groene hubs voor offshore wind. In de praktijk moet de uitbreiding van windparken nog in een stroomversnelling komen, zodat Europa zijn ambities voor een klimaatneutrale energievoorziening kan waarmaken. Daarin ziet Denemarken een belangrijke taak weggelegd voor het Deense voorzitterschap.
NSEC en de nieuwe Europese Commissie moeten zich in hun komende werkprogramma richten op concurrerende financieringsmogelijkheden, gestandaardiseerde markten voor windenergie en meer samenwerking op het gebied van de fysieke beveiliging van energie-infrastructuur.
Green Power Denmark hoopt dat het Deense voorzitterschap de perspectieven van de industrie zal opnemen in het werkprogramma voor de komende drie jaar. Niet alleen om zo richting te kunnen geven voor de uitbreiding van windenergie in de Noordzee maar ook om de toekomstige Europese Commissie te inspireren in de komende vijfjarige werkperiode prioriteit te geven aan het gebied.
Bekijk al het nieuws