Sinds begin 2023 kunnen inwoners van de gemeenten langs de A16 in een app zien hoeveel geluid en slagschaduw te verwachten is van de windparken in de buurt en hoeveel elektriciteit er wordt opgewekt. Ook is het mogelijk om ervaringen te delen. Dat biedt grip voor de omwonenden en belangrijke inzichten voor de ontwikkelaars. Die voordelen worden ook elders opgemerkt.
Ontstaan van de app
Van windturbines is bekend dat bij een zelfde geluidsniveau de kans dat mensen hinder ervaren door geluid groter is dan bij wegverkeer. Een van de redenen hiervoor is de onvoorspelbaarheid van windturbinegeluid door variaties in de wind in vergelijking tot het eentonig weggeluid.
Wat zou er gebeuren als het geluid van de windturbines voorspelbaarder zou kunnen worden?
Dat vroegen ze zich af bij ontwerp- en adviesbureau Arcadis. Met als doel hier een oplossing voor te bieden, werd 'geluidsverwachting.nl' ontwikkeld: een interactieve app die omwonenden een hyperlokaal weerbericht geeft voor het geluid en de slagschaduw van windturbines. Met deze app kunnen omwonenden ook op ieder moment van de dag doorgeven hoe ze dat persoonlijk beleven en zien hoeveel elektriciteit er wordt opgewekt.
Sinds de pilotfase van de app in 2017 zijn verschillende inzichten naar voren gekomen. Zo bleek bij een eerder project waarbij de app werd ingezet, dat mensen die in de buurt van een windpark naast een snelweg wonen nauwelijks hinder ondervonden van het windturbinegeluid, omdat het geluid van de snelweg sterker was. Dit zorgde voor een positieve houding ten opzichte van windturbines.
In een ander project waar wel hinder werd ervaren, heeft de app-feedback van omwonenden geholpen om vast te stellen onder welke omstandigheden de overlast optrad. Hierdoor was gericht onderzoek naar oplossingen mogelijk en liet continue monitoring via de app zien dat de situatie was verbeterd.
Volgens Erik Koppen, Senior Adviseur Geluid en Windenergie bij Arcadis, draagt de app bij aan het onderling vertrouwen:
“Doordat ‘windturbine-buren’ laagdrempelig kunnen doorgeven hoe zij het geluid ervaren, voelen ze zich serieus genomen en meer betrokken. En wij zien in de praktijk dat door de feedback de ontwikkelaars/exploitanten veel van de omwonenden kunnen leren over de daadwerkelijke impact en de omstandigheden waaronder overlast optreedt."
Koppen ziet dat naast de windsnelheid ook de windrichting in veel gevallen een belangrijke rol speelt. Soms ten opzichte van de windturbines, maar veel vaker ten opzichte van een andere belangrijke geluidsbron zoals bijvoorbeeld een aanwezige snelweg. Ook maakt de periode van de dag verschil. De exacte omstandigheden waaronder hinder optreedt verschilt echter per windpark en per omgeving en kan met de app goed in beeld worden gebracht.
A16
Momenteel wordt de app onder meer ingezet langs de snelweg A16 in West-Brabant. Daar wekken 26 windmolens van 7 windparken en 1 losse turbine schone energie op. De windparken werken nauw samen met de omringende gemeenten en de Provincie Noord-Brabant, verenigd onder de naam: Energie A16.
Het gebied van Energie A16 is in de app verdeeld over drie clusters: noord, midden en zuid:
- Noord: windpark Klaverspoor en windpark Streepland.
- Midden: windpark Zonzeel en windpark Nieuwveer.
- Zuid: windpark Galder, windpark Hazeldonk-Oost, windpark Hazeldonk-West en windmolen de Waaijenberg.
Overzicht
De Provincie Noord-Brabant maakte, in samenwerking met regio West-Brabant, een overzicht van feedback in cijfers. Hieronder volgt daarvan een samenvatting.
In totaal gebruikten 723 inwoners de app in 2023. Na een piek in maart van 400, nam het gebruik tegen december af tot 100.
Cluster noord (Moerdijk en omgeving) gaf de minste meldingen voor geluid door, cluster zuid (Hazeldonk-West, Galder en de Waaijenberg) de meeste. Dat is opvallend, omdat cluster midden ongeveer vijf keer zoveel inwoners heeft die binnen een afstand van 2,1 kilometer wonen.
Geluid
Over geluid gaven inwoners in totaal 291 keer feedback, vanaf 47 verschillende locaties. Van deze feedback scoorden er 250 meldingen een 4 of hoger (1 is geen hinder, 7 is veel hinder). Bij deze meldingen ondervonden inwoners dus (veel) hinder.
De meeste meldingen komen vanaf locaties op 500 tot 1000 meter afstand tot de windmolens. Daarbij wordt het woord ‘bromtonen’ vaak genoemd. Bijvoorbeeld omschreven als: ‘een irritante bromtoon’, ‘vervelende brom’ of ‘zoemend geluid’.
Het vaakst wordt er gemeld over geluid aan het einde van de avond en het begin van de nacht. En relatief vaak aan het einde van de nacht en het begin van de ochtend. Enkele inwoners melden in juni nog dat zij het geluid op een mooie zomeravond als ‘luidruchtig’ ervaren. Dit heeft ermee te maken dat inwoners in de zomerperiode vaker buiten zitten, waardoor het geluid van de windmolens beter te horen is.
Ook wordt aangegeven dat andere geluiden in de omgeving invloed hebben op de beleving. Met name de snelweg en de hogesnelheidslijn. Een paar personen melden dat het verkeersgeluid van de snelweg het geluid van de windmolens overtreft.
In de avond ervaart een deel van de inwoners meer geluidshinder van de windmolens, omdat het omgevingsgeluid van de A16 dan minder is, vaak afhankelijk van de windrichting en/ of de windsnelheden. Bij ongeveer 77% van de hinder, was er sprake van windkracht 5 of meer op turbinehoogte.
Slagschaduw
Over slagschaduw gaven inwoners in het totaal 115 keer feedback. Dat deden ze vanaf 24 verschillende locaties. (Cluster Noord: 10, Cluster Midden: 81, Cluster Zuid: 24.) Hiervan scoorden er 93 meldingen een 4 of hoger (1 is geen hinder, 5 is veel hinder).
Ondanks dat de minste meldingen over geluid van inwoners uit cluster Midden kwamen, gaf dit cluster voor slagschaduw juist de meeste meldingen: 71% van alle meldingen voor slagschaduw.
Vervolg
Met de feedback brengt de provincie de beleving in kaart en krijgt zo steeds meer inzicht in hoe geluid en slagschaduw van de windmolens van Energie A16 worden ervaren. In aanvulling op de inzet van de app geluidsverwachting.nl worden door de Omgevingsdienst geluidsmetingen op 10 plekken langs de A16 uitgevoerd als herhaling van eerdere metingen voor de bouw van de windparken.
De windmolens worden niet uitgezet op het moment dat omwonenden overlast ervaren. Wanneer het hard waait, maakt een windmolen meer geluid. Als dat meer geluid zou zijn dan de vergunning toestaat worden in dat geval de windmolens 'gepitcht' en worden de rotorbladen in de ‘noise mode’ gezet. Dat betekent dat deze schuiner gezet worden, zodat de wind er beter doorheen kan. Dat gebeurt door de windmolenexploitant en zorgt voor minder geluid. Er wordt dan ook minder stroom geproduceerd.
Als zichtbaar wordt dat er bovenmatig veel hinder wordt ervaren door meerdere mensen, wordt met de ontwikkelaars gekeken onder welke omstandigheden die hinder optreedt en wat daaraan gedaan kan worden.
De app is inmiddels ingezet voor vijf windparken:
- Windpark Kattenberg-Reedijk in de gemeenten Oisterwijk en Oirschot, in opdracht van RWE
- Windpark N33/Eekerpolder in de gemeente Midden-Groningen, in opdracht van RWE
- Windpark Oude Maas in de gemeente Hoeksche Waard, in opdracht van de gemeenten Barendrecht en Hoeksche Waard
- Energie A16 in de gemeenten Moerdijk, Drimmelen, Breda en Zundert, in opdracht van de provincie Noord-Brabant en enkele ontwikkelaars
- Windplanblauw in de gemeente Dronten, in opdracht van SwifterwinT
Binnenkort volgt een 6e windpark: het momenteel in aanbouw zijnde Windpark Karolinapolder in de gemeente Steenbergen. Hier wordt de app in opdracht van RWE ingezet als onderdeel van de sociale randvoorwaarden die met de omgeving zijn afgesproken.
De Geluidsverwachting.nl app is door omwonenden van de A16 nog tot en met eind 2024 te gebruiken, en is te downloaden via Google Play of App Store.
Vragen, suggesties en tips in dit gebied zijn welkom via info@energiea16.nl of kijk voor meer informatie op www.energiea16.nl/app.
Bekijk al het nieuws