De Europese industrie zit in zwaar weer en zonder ingrijpen dreigt een industriële exodus waarbij productie en innovatie verplaatst worden naar buiten Europa. Daarom doet een brede coalitie van bedrijven, NGO's en kennisinstellingen uit de (hernieuwbare) energiesector een klemmend beroep op de nieuwe Europese Commissie om nu te investeren in afzetmarkten voor schonere Europese producten om te voorkomen dat we straks een veel hogere prijs moeten betalen. Deze 'Call for Demand Creation' is 12 december aangeboden aan kandidaat EU-Commissaris Wopke Hoekstra. NedZero is een van de ondertekenaars.
"Investeren in vraagcreatie doormiddel van fossielvrije (schonere) markten kan een game changer worden voor de energietransitie. Schoon geproduceerde goederen moeten nu concurreren tegen fossiel gemaakte producten. Dat werkt niet.
Producenten kunnen hun investeringen terugverdienen met nieuwe markten voor schone producten. Daardoor kunnen ze investeren in duurzame productielijnen. Als bedrijven en (internationale) overheden zich hier gezamenlijk voor gaan inzetten, dan kan de energietransitie op korte termijn een nieuwe fase in.”
Oproep tot vraagcreatie
Hoewel industrieën streven naar meer duurzaamheid, ontbreekt het hen aan klanten voor de schonere producten die ze kunnen en willen maken. De Europese industriële sector verkeert in zwaar weer en zonder ingrijpen dreigt een industriële uittocht, waardoor productie en innovatie zich buiten Europa zullen verplaatsen. De ondertekenaars dringen er daarom bij de nieuwe Europese Commissie op aan om investeringen te stimuleren door in te zetten op het creëren van vraag naar schonere industriële producten. Het gaat om het creëren van Europese markten voor deze producten om investeringen te stimuleren, industriële autonomie te behouden en de energie- en grondstoffentransitie te versnellen.
In het initiatief wordt voorgesteld dat Europa niet alleen open moet blijven staan voor import, maar ook een zekere mate van industriële autonomie moet waarborgen. Dit kan worden bereikt door een aandeel van de Europese inhoud in producten te eisen, waardoor de voordelen van lage prijzen in evenwicht worden gebracht met de behoefte aan duurzaamheid en innovatie.
Waarom is dat nu nodig?
Het creëren van vraag is noodzakelijk omdat de Europese industriële sector kampt met hoge productiekosten en concurrentie van goedkopere import. Zonder ingrijpen bestaat het risico van industriële exodus, wat zou leiden tot verlies van banen, kennis en innovatie. Het creëren van vraag naar schonere producten zal een marktgerelateerde stimulans zijn voor bedrijven om te investeren in duurzame technologieën.
De urgentie vloeit voort uit het feit dat de Europese industriële emissies in de komende 15 jaar met 65% moeten worden verminderd om de emissievrije doelstellingen te halen, op basis van de verwachte ontwikkeling van het plafond van het emissiehandelssysteem van de Europese Unie. Nu de emissierechten voor de industrie tegen 2040 opraken, is er geen tijd te verliezen bij het implementeren van beleid dat investeringen in duurzame technologieën stimuleert. Ook bepaalt de nieuwe Europese Commissie de komende maanden haar wetgevingsagenda - die de beleidsontwikkeling voor de komende jaren zal aansturen. Daarom wordt er in de oproep bij de Europese Commissie op aangedrongen om vraagcreatie onderdeel te maken van die agenda.
Hoe kunnen we vraagcreatie creëren?
Het initiatief stelt voor om markten voor schonere industriële producten te creëren door afnamemandaten in te voeren aan het einde van waardeketens. Dit betekent dat een bepaald percentage van de producten moet worden gemaakt van schonere, duurzame materialen.
Zowel openbare aanbestedingen als de private markt zijn cruciaal voor het creëren van vraag. Openbare aanbestedingen kunnen eisen stellen aan duurzame producten, terwijl de particuliere markt de vraag kan stimuleren door middel van afnamemandaten aan het einde van de waardeketen.
De coalitie dringt er bij de Europese Commissie op aan om vraagcreatie als prioriteit te nemen en is bereid om verder met de Europese Commissie te bespreken hoe dergelijke instrumenten kunnen worden ontworpen voor markten waarvoor ze nog niet bestaan.
Wat zijn de mogelijke voordelen van deze aanpak?
- Stimuleren van investeringen in schonere technologieën.
- Behoud van een zekere mate van industriële autonomie / vermijd een te sterke afhankelijkheid van niet-EU-productie.
- Versnellen van de transitie naar een duurzame economie.
- Het creëren van een gelijk speelveld voor Europese bedrijven.
- Minder afhankelijkheid van overheidsfinanciering door middel van subsidies, meer afhankelijkheid van marktgestuurde prijzen.
Wat zijn de mogelijke uitdagingen bij de implementatie van beleid?
- Een evenwicht vinden tussen de noodzaak van open markten en de noodzaak om de Europese industrieën te beschermen. Een gelijk speelveld is van cruciaal belang, koop als dit onmogelijk is om te bereiken, de EU moet rekening houden met EU-inhoudsvereisten.
- Ervoor zorgen dat het investeringsklimaat verbetert en er tegelijkertijd voor zorgen dat vraagcreatie slechts leidt tot een beperkte prijsstijging van de consumentenproducten. Het ontwerp van het instrument moet hiervoor zorgen.
Hoe past het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) in dit initiatief?
CBAM wordt gezien als een aanvullende maatregel die CO2-kostenverschillen aan de Europese grens corrigeert voor import. Er wordt echter niet ingegaan op de CO2-kosten voor de Europese export of andere beleids- en energiekostenverschillen. Het initiatief stelt dat CBAM alleen onvoldoende is en moet worden aangevuld met beleid voor vraagcreatie.
Draghi rapport
Ook het rapport van Draghi benoemt het belang van vraagcreatie in zijn aanbevelingen, in Deel B, P111 onder aanbevelingen voor intensieve industrie in de context van public procurement:
'Stimulate demand for green products by promoting transparency (e.g. by defining EU standards, such as labelling, for measuring and communicating Product Carbon Footprints (PCFs)). Introduce standardised low-carbon and environmental sustainability criteria for public procurement29: Appropriate ‘lead markets’ to raise demand for low-carbon EII production are generally downstream industries in which the EII input share in total production value is relatively small (dilluting the required price premium), but output volumes high enough to allow for a scaling up of low-carbon production (e.g. steel and aluminium in automotives)'
Meer informatie
Elke dag sluiten zich nieuwe partijen aan bij het initiatief. De komende stappen zijn hier te volgen. Daar is ook de brief te vinden. Of lees de brief hier als pdf.
Bekijk al het nieuws